Zastaw jako ograniczone prawo rzeczowe jest skuteczny wobec osób trzecich,
pozwalając zastawnikowi na zaspokojenie się z przedmiotu bez względu na to, czyją stał się własnością i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi zastawcy, z wyjątkami wynikającymi z przepisów szczególnych.
W przypadku zastawu zwykłego zastaw powstaje i uzyskuje swoją skuteczność z chwilą wydania rzeczy zastawnikowi. Dla zastawu rejestrowego decydujące znaczenie ma wpis do rejestru zastawów. Z datą wpisu do rejestru ustawa wiąże powstanie dwóch domniemań:
- domniemania znajomości danych rejestrowych,
- domniemania prawdziwości tych danych.
Zgodnie bowiem z art. 38 ust. 1 ustawy z zastrzeżeniem art. 13 pkt. 2, od dnia dokonania wpisu w rejestrze zastawów nikt nie może zasłaniać się nieznajomością danych ujawnionych w rejestrze, chyba że mimo zachowania należytej staranności nie mógł się o nich dowiedzieć.
Wykazanie jednak zachowania należytej staranności w sytuacji gdy rejestr jest prowadzony w systemie komputerowym, a zatem powszechnie i łatwo dla każdego dostępny, należeć będzie z pewnością do sytuacji wyjątkowych. Zgodnie z ust. 2 cytowanego przepisu wobec osób trzecich działających w dobrej wierze zastawca oraz zastawnik nie mogą zasłaniać się zarzutem, że dane ujawnione w rejestrze zastawów nie są prawdziwe, chyba że wpis nastąpił niezgodnie z wnioskiem, a zastawca lub zastawnik wystąpili niezwłocznie z wnioskiem o sprostowanie, uzupełnienie lub wykreślenie wpisu.
Na podstawie art. 36 ust. 2 ustawy rejestr zastawów prowadzą sądy rejonowe – (sądy gospodarcze), które mają siedzibę w miastach będących siedziba województw i obejmują obszar właściwości w zakresie prowadzenia rejestrów Sądów Rejonowych. Sądem miejscowo właściwym dla dokonania wpisu jest sąd, w którego okręgu znajduje się miejsce zamieszkania (siedziba) zastawcy.
Każdy zastaw rejestrowy wpisuje się do rejestru pod oddzielną pozycją, oznaczoną kolejnym numerem (tzw. numer pozycji rejestru). Rejestr zbudowany jest w ten sposób, że obejmuje siedem rubryk, które są podzielone na pola. Umieszczone w nich będą informacje wskazane w art. 40 ustawy, tzn.:
- data złożenia wniosku o wpis,
- imię i nazwisko (nazwa),
- właściwy powszechny numer identyfikacyjny (PESEL lub REGON) oraz miejsce zamieszkania (siedziba) i adres zastawcy, zastawnika oraz dłużnika, jeżeli nie jest on zastawcą,
- oznaczenie przedmiotu zastawu rejestrowego oraz, jeżeli umowa zastawnicza to przewiduje, sposób jego oznakowania,
- kwotę wierzytelności zabezpieczonej zastawem rejestrowym, a w przypadku zabezpieczenia wierzytelności przyszłej lub warunkowej – oznaczenie najwyższej kwoty zabezpieczenia,
- określony umową zastawniczą sposób zaspokojenia zastawnika, jeżeli jest przewidziany przepisami ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów,
- zastrzeżenie, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy, dotyczące zobowiązania zastawcy do nie dokonywania zbycia lub obciążenia przedmiotu przed wygaśnięciem zastawu.